Arsenał Królewski

Arsenał królewski

Arsenał (z niemiecka cekhauz), czyli królewski magazyn broni to wczesnobarokowy, dwukondygnacyjny budynek z rozległym, wewnętrznym dziedzińcem. Wzniesiony w latach 1638-1643 z rozkazu króla Władysława IV. Budową kierowali kolejno dowódcy artylerii Paweł Grodzicki i Krzysztof Arciszewski. Wybudowany niedaleko wałów miejskich, fosa zasilana z rzeczki Nalewki. Przechowywano tu armaty, muszkiety i ołów, a także sprzęt saperski (97 armat). Wielokrotnie przebudowywany: w latach 1752-54, 1779-82, 1817(przez Wilhelma Henryka Mintera), w połowie wieku XIX i 1932-1939 (przez "Biuro Budowlane T. Czosnowski i Ska" – wówczas na ścianie wizerunek króla Władysława i marszałka Piłsudskiego).
Historia:
1655 - splądrowana przez wojska szwedzkie Karola X Gustawa.
1702 - piorun uderzył budynek - wybuch prochu i poważne zniszczenia.
1752-54 - odbudowa, nadająca budynkowi fasadę w stylu saskiego rokoka (charakter pałacowy).
1794 - insurekcja kościuszkowska, oddziały polskie opanowały gmach, a broń rozdano ludności Warszawy
Za Księstwa Warszawskiego utworzono Szkołę Elementarną Artylerii i Saperów (książę Józef Poniatowski).
1830 roku powstańcy listopadowi zdobyli Arsenał po krwawej walce i ponownie broń rozdano Warszawiakom. Po powstaniu listopadowym carskie więzienie, także więzienie po odzyskaniu niepodległości (1935 r.).

26 marca 1943 roku grupa szturmowa „Szarych Szeregów” przeprowadziła akcję odbicia harcmistrza Jana Bytnara ps. „Rudy”.

Podczas Powstania Warszawskiego broniły Arsenału dwie kompanie batalionu Chrobry I, wówczas spłonęło archiwum miasta i kraju.

Po wojnie odrestaurowany i pracownie architektoniczne odbudowy Warszawy.

Od 1958 roku budynek jest siedzibą Państwowego Muzeum Archeologicznego.