Prowokacja na Chłodnej

 

Na ulicy Chłodnej 15 na warszawskim Mirowie miał swoje małe mieszkanie ks. Jerzy Popiełuszko, otrzymane od ciotki. W tym mieszkaniu SB przygotowało tzw. prowokacje na Chłodnej podrzucając księdzu ulotki, naboje, trotyl, granaty, farba drukarska... 12 grudnia 1983 roku odbyło się przeszukanie w obecności kamer państwowej telewizji. Prowokacja była szyta zbyt grubymi nićmi. Jednak konsekwencje były groźne: ksiądz trafił do aresztu śledczego w pałacu Mostowskich, stał wobec zarzutów grożących wieloletnim więzieniem. Dzięki interwencji sekretarza Konferencji Episkopatu Polski abp. Bronisława Dąbrowskiego udało się doprowadzić do uwolnienia ks. Jerzego. Rok później ksiądz Popiełuszko nie będzie już żył, brutalnie zamordowany 19 października 1984 roku przez funkcjonariuszy SB.

Pierwszy pomnik Bohaterów Getta na warszawskim Muranowie

Pierwszy pomnik Bohaterów Getta na warszawskim Muranowie, według projektu Leona Suzina, został odsłonięty 16 kwietnia 1946 . Pomnik składa się z dwóch części.

Pierwsza z nich to okrągła tablica z napisem w językach polskim, hebrajskim i jidysz: „Tym, którzy polegli w bezprzykładnej bohaterskiej walce o Godność i Wolność narodu żydowskiego, o Wolną Polskę, o wyzwolenie człowieka – Żydzi Polscy”. Tablicę otacza kamienne obrzeże z czerwonego piaskowca. Kolor kamienia i wysypane wokół fragmenty cegieł symbolizują krew przelaną w walce.

Niższa część pomnika to płyta w kształcie koła, na której został umieszczony odlany z metalu liść palmowy – symbol męczeństwa – oraz hebrajska litera „bet” czyli litera „B” - bereszit w języku hebrajskim. Jest to pierwsze słowo Księgi Rodzaju − pierwszej i najważniejszej księgi Tory. Kształt obydwu części symbolizuje włazy do kanałów, które były wykorzystywane przez żydowskich bojowców w czasie powstania w getcie.

W tym samym roku podjęto decyzję o budowie w pobliżu drugiego, okazalszego pomnika Natana Rapaporta.

Ocalałe fragmenty muru getta w Warszawie - Sienna 55 i Złota 62

W 1940 łączna długość muru warszawskiego getta wynosiła ok. 18 km. Wskutek niemieckiego wyburzania miasta, zniszczeń podczas powstania warszawskiego i w getcie zachowały się nieliczne fragmenty murów biegnącego pomiędzy posesjami a także wyznaczające granicę getta ściany przedwojennych budynków.

1940 betrug die Gesamtlänge der Warschauer Ghettomauer etwa 18 km. Infolge der deutschen Zerstörung der Stadt, der Zerstörungen während des Warschauer Aufstands und im Ghetto sind nur noch wenige Fragmente der zwischen den Grundstücken verlaufenden Mauern sowie der Mauern der Vorkriegsgebäude, die die Grenze des Ghettos markieren überlebt haben. 

Dwa najbardziej znane fragmenty muru warszawskiego getta znajdują się na terenie dawnego małego getta, w podwórzach kamienic przy ulicach Siennej 55 i Złotej 62.

Die beiden berühmtesten Fragmente der Warschauer Ghettomauer befinden sich im ehemaligen kleinen Ghetto, in den Höfen der Mietshäuser in der Sienna-Straße 55 und der Złota-Straße 62.

Ulica Sienna 55 – w tym miejscu granicę getta wyznaczał, istniejący już przed 1940, mur pomiędzy posesjami Sienna 53 i 55. Mur ma ok. 3 metrów wysokości.

55 Siena Strasse - an dieser Stelle wurde die Ghettogrenze durch die Mauer zwischen den Siedlungen Sienna 53 und 55 markiert, die vor 1940 bestanden hat. Die Mauer ist ca. 3 Meter hoch.

Ulica Złota 62 – murem getta jest fragment ściany przedwojennego budynku o wysokości ok. 6 metrów.

Złota-Straße 62 - die Ghettomauer ist ein etwa 6 Meter hohes Fragment einer Gebäudemauer aus der Vorkriegszeit.