Prosta 51. Ewakuacja kanałami powstańców z getta

 10 maja 1943 r. grupa żydowskich powstańców z getta warszawskiego ewakuowała się kanałami i wydostała się z Warszawy. Wychodzili włazem na ul. Prostej 51 na warszawskiej Woli.

On May 10, 1943, a group of Jewish insurgents from the Warsaw Ghetto evacuated through the sewers and got out of Warsaw. They went out through the manhole onto ul. Prosta 51 in Warsaw's Wola district.

ב-10 במאי 1943 התפנתה קבוצת מורדים יהודים מגטו ורשה דרך הביוב ויצאה מוורשה. הם יצאו דרך בור הביוב אל ul. פרוסטה 51 ברובע וולה בוורשה.

Kamienica na ul. Waliców 14

 

Kamienica przy ul. Waliców 14 została zaprojektowana przez Wacława Heppena i Józefa Napoleona Czerwińskiego. W 1913 roku była już oddana do użytku. W 1928 roku policja aresztowała komunistkę Manię Szulman tu zamieszkałą, gdy malowała antypaństwowe hasła na murze. 

W czasie okupacji niemieckiej, po powstaniu getta w 1940 r. dom leżał po stronie getta warszawskiego. W tej kamienicy mieszkał m.in. Władysław Szlengel – poeta warszawskiego getta. Kamienica została wyłączona z getta i włączona do „aryjskiej” części miasta wraz z całym małym gettem w sierpniu 1942, w trakcie wielkie akcji deportacyjnej do Treblinki.

Kamienica była jednym z głównych punktów polskiej obrony w czasie powstania warszawskiego. Ślepa ściany kamienicy stanowiła barykadę. W czasie walk Niemcom udało się podpalić budynek.

24 września 1944 r. niemiecka piechota wsparta dwoma czołgami atakowała stanowiska na ul. Waliców. Atak poprzedzany był „goliatem”, którego wybuch zburzył front kamienicy. Budynek pełnił funkcje mieszkalne do roku 2004, aktualnie wpisany w rejestr zabytków.

Tenement house at ul. Waliców 14 was designed by Wacław Heppen and Józef Napoleon Czerwiński. In 1913, it was already put into use. In 1928, the police arrested Mania Szulman, a communist who lived here, when she was painting anti-state slogans on the wall.

During the German occupation, after the ghetto uprising in 1940, the house was on the side of the Warsaw ghetto. In this tenement house lived m.in. Władysław Szlengel – poet of the Warsaw Ghetto. The tenement house was excluded from the ghetto and incorporated into the "Aryan" part of the city along with the entire small ghetto in August 1942, during the great deportation action to Treblinka.

The tenement house was one of the main points of Polish defense during the Warsaw Uprising. The blind wall of the tenement house was a barricade. During the fighting, the Germans managed to set the building on fire.

On September 24, 1944, German infantry supported by two tanks attacked positions on ul. Waliców. The attack was preceded by a "goliath", the explosion of which destroyed the front of the tenement house. The building served residential functions until 2004, currently entered in the register of monuments.

Mietshaus in der ul. Waliców 14 wurde von Wacław Heppen und Józef Napoleon Czerwiński entworfen. 1913 wurde es bereits in Betrieb genommen. 1928 verhaftete die Polizei Mania Szulman, eine Kommunistin, die hier lebte, als sie staatsfeindliche Parolen an die Wand malte.

Während der deutschen Besatzung, nach dem Ghettoaufstand 1940, befand sich das Haus auf der Seite des Warschauer Ghettos. In diesem Mietshaus wohnte m.in. Władysław Szlengel – Dichter des Warschauer Ghettos. Das Mietshaus wurde im August 1942 während der großen Deportationsaktion nach Treblinka aus dem Ghetto ausgeschlossen und zusammen mit dem gesamten kleinen Ghetto dem „arischen“ Stadtteil eingegliedert.

Das Mietshaus war einer der Hauptpunkte der polnischen Verteidigung während des Warschauer Aufstands. Die blinde Wand des Mietshauses war eine Barrikade. Während der Kämpfe gelang es den Deutschen, das Gebäude in Brand zu setzen.

Am 24. September 1944 griff deutsche Infanterie, unterstützt von zwei Panzern, Stellungen an der ul. Walicow. Dem Angriff ging ein „Goliath“ voraus, dessen Explosion die Front des Mietshauses zerstörte. Das Gebäude diente bis 2004 Wohnzwecken, aktuell im Denkmalregister eingetragen.

Mur getta na ul. Waliców 11

Na ulicy Waliców 11 w Warszawie zachowany został mur budynku należącego do dawnego browaru Hermana Junga, który stanowił granicę getta od listopada 1940 do sierpnia 1942. W latach 1999–2000 mur został wkomponowany w biurowiec Auru.

At 11 Waliców Street in Warsaw, the wall of the building belonging to the former Herman Jung's brewery, which was the border of the ghetto from November 1940 to August 1942, has been preserved. In the years 1999-2000, the wall was incorporated into the Auru office building.

In der Waliców-Straße 11 in Warschau ist die Mauer des Gebäudes der ehemaligen Hermann-Jung-Brauerei erhalten geblieben, die von November 1940 bis August 1942 die Grenze des Ghettos bildete und in den Jahren 1999-2000 eingebaut wurde das Auru-Bürogebäude.

W czasie powstania warszawskiego toczyły się tu zacięte walki zgrupowania Chrobry II, do końca powstania.

Ocalałe fragmenty muru getta w Warszawie - Sienna 55 i Złota 62

W 1940 łączna długość muru warszawskiego getta wynosiła ok. 18 km. Wskutek niemieckiego wyburzania miasta, zniszczeń podczas powstania warszawskiego i w getcie zachowały się nieliczne fragmenty murów biegnącego pomiędzy posesjami a także wyznaczające granicę getta ściany przedwojennych budynków.

1940 betrug die Gesamtlänge der Warschauer Ghettomauer etwa 18 km. Infolge der deutschen Zerstörung der Stadt, der Zerstörungen während des Warschauer Aufstands und im Ghetto sind nur noch wenige Fragmente der zwischen den Grundstücken verlaufenden Mauern sowie der Mauern der Vorkriegsgebäude, die die Grenze des Ghettos markieren überlebt haben. 

Dwa najbardziej znane fragmenty muru warszawskiego getta znajdują się na terenie dawnego małego getta, w podwórzach kamienic przy ulicach Siennej 55 i Złotej 62.

Die beiden berühmtesten Fragmente der Warschauer Ghettomauer befinden sich im ehemaligen kleinen Ghetto, in den Höfen der Mietshäuser in der Sienna-Straße 55 und der Złota-Straße 62.

Ulica Sienna 55 – w tym miejscu granicę getta wyznaczał, istniejący już przed 1940, mur pomiędzy posesjami Sienna 53 i 55. Mur ma ok. 3 metrów wysokości.

55 Siena Strasse - an dieser Stelle wurde die Ghettogrenze durch die Mauer zwischen den Siedlungen Sienna 53 und 55 markiert, die vor 1940 bestanden hat. Die Mauer ist ca. 3 Meter hoch.

Ulica Złota 62 – murem getta jest fragment ściany przedwojennego budynku o wysokości ok. 6 metrów.

Złota-Straße 62 - die Ghettomauer ist ein etwa 6 Meter hohes Fragment einer Gebäudemauer aus der Vorkriegszeit.

Warszawska Masada. Bunkier na Miłej 18